Bước đầu thoát khỏi bĩ cực

Mang nhiều sứ mệnh

Hôm chúng tôi đến Nhà máy NLSH Dung Quất, trời đang nắng to thì đổ mưa, mùi đất nồng nồng, ngai ngái cũng không thể lấn át được mùi sắn lên men đang bay nhẹ trong không khí. Nhà máy đang hoạt động miệt mài sau những tháng ngày ngủ yên, tiếng máy, tiếng xả khí ầm ào. Đâu đó ở các chân van, những luồng khí được xả bớt ra ngoài không khí để bảo đảm chỉ số tiêu chuẩn của áp lực…

Để có những tháng ngày làm việc sôi động như bây giờ, Nhà máy NLSH Dung Quất đã phải trải qua nhiều thăng trầm.

Đây là nhà máy sản xuất NLSH có quy mô đầu tư lớn nhất miền Trung hiện nay, sử dụng công nghệ tiên tiến, công suất 100.000m³ ethanol/năm, sử dụng nguyên liệu sắn lát để sản xuất ethanol. Vùng nguyên liệu chủ yếu của nhà máy là tại tỉnh Quảng Ngãi và các tỉnh miền Trung – Tây Nguyên. Nhà máy được xây dựng trên diện tích 24,62ha, tại khu kinh tế Dung Quất, thuộc xã Bình Thuận, huyện Bình Sơn, tỉnh Quảng Ngãi.

Kiểm tra mẫu sản phẩm sau khi nhà máy hoạt động trở lại

Nhà máy đóng trên địa bàn khu công nghiệp lọc hóa dầu đầu tiên của Việt Nam, tập trung nhiều dự án công nghiệp có quy mô lớn, gần cảng biển nước sâu Dung Quất. Bên cạnh đó, nhà máy giáp với các trục đường chính của khu công nghiệp Dung Quất nối tới Quốc lộ 1A, rất thuận lợi để vận chuyển sản phẩm đi tiêu thụ trong các vùng lân cận theo đường bộ.

Việc xây dựng nhà máy nằm trong Đề án Phát triển NLSH của Việt Nam đến năm 2015, tầm nhìn đến năm 2025, được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt tại Quyết định số 177/2007/QĐ-TTg ngày 20/11/2007. Nhà máy được xây dựng vào đúng giai đoạn khủng hoảng kinh tế toàn cầu, cùng với sự sụt giảm mạnh giá dầu thô trong nửa cuối năm 2008, đầu năm 2009, gây những khó khăn, thách thức lớn đối với Tập đoàn Dầu khí Việt Nam (PVN).

Sự quyết tâm xây dựng nhà máy sản xuất ethanol tại Dung Quất chính là sự kỳ vọng vào tính khả thi và hiệu quả kinh tế của nhà máy. Không chỉ sản xuất ra nguồn NLSH giá rẻ làm nguyên liệu chế biến xăng, tiến tới thay thế một phần xăng khoáng, giảm bớt lượng khí thải CO₂ của động cơ ra môi trường mà còn góp phần tăng thu nhập cho người nông dân, thúc đẩy tăng trưởng kinh tế địa phương, chuyển hướng tích cực từ các cây trồng khác sang cây nguyên liệu, tạo ra nhiều công ăn việc làm cho người dân địa phương…

Mang trong mình nhiều khát vọng như thế, nhưng khi được xây dựng, Nhà máy NLSH Dung Quất gặp khá nhiều khó khăn, trong đó có cả nhiều nhận định sai về nhà máy. Ví dụ: Khi những thông tin về việc thua lỗ của Nhà máy NLSH Dung Quất được đưa ra, nhiều người đặt vấn đề là việc sản xuất cồn, lên men sắn chẳng khác gì nấu rượu ở quê, chỉ cần xây một cái lò cao để chưng cất là đủ. Nhưng họ không biết rằng, việc sản xuất ra được 1 lít cồn sinh học 99,8% phải qua rất nhiều công đoạn, nhiều quy trình kỹ thuật nghiêm ngặt.

Kể một câu chuyện đơn giản như vậy để thấy, những nhận định sai về Nhà máy NLSH Dung Quất rất nhiều. Chưa kể những áp lực từ truyền thông, dư luận khi chưa hiểu hết về kỹ thuật, thị trường cũng như cơ chế, chính sách gây ra sự thua lỗ của nhà máy. Vô hình trung những điều đó đã “đóng đinh” vào tâm trí dư luận: Đây là một dự án nghìn tỉ phải “đắp chiếu”. Tất cả gây ra cách nhìn không tốt về dự án cũng như về ngành Dầu khí.

Đã qua cơn bĩ cực

Công ty CP Nhiên liệu sinh học Dầu khí miền Trung (BSR-BF) là doanh nghiệp quản lý và vận hành Nhà máy NLSH Dung Quất. Đây là nhà máy sản xuất NLSH có quy mô đầu tư lớn nhất miền Trung hiện nay, sử dụng công nghệ tiên tiến, nhưng mang trong mình nhiều nỗi “đoạn trường”. Tuy nhiên, đã có những tín hiệu vui khi nhà máy đã được khởi động trở lại, bước đầu thoát khỏi những tháng ngày bĩ cực.

Bước đầu thoát khỏi bĩ cực

Đầu tháng 10/2018, nhà máy hoạt động trở lại với hợp đồng của Tocontap. Trong hợp đồng này, BSR-BF sẽ chịu trách nhiệm gia công ethanol từ sắn và nhận chi phí gia công. Hợp đồng có thời hạn 10 năm kể từ ngày ký, chia làm 2 giai đoạn, mỗi giai đoạn 5 năm. Hợp đồng ghi rõ, trong vòng 12 tháng đầu tiên, Tocontap cam kết tiêu thụ hết toàn bộ sản lượng mà phía BSR-BF có thể sản xuất được.

Đầu ra cho sản phẩm trong vòng 1 năm đầu tiên đã có và đây là nguồn thu quan trọng để BSR-BF có thể hoạt động trở lại trong bối cảnh phải dừng sản xuất trong một thời gian dài. Trong hợp đồng quan trọng này, phía Tocontap cũng tạo điều kiện rất tốt cho BSR-BF khi tạm ứng chi phí sửa chữa nhà máy và chi phí gia công.

Ông Phạm Văn Vượng, Giám đốc BSR-BF cho biết: Công ty đang xây dựng kế hoạch lâu dài để có thể gia công sản phẩm. Hiện tại, khâu mua nguyên liệu sắn đầu vào và đầu ra ethanol của công ty có nhiều thuận lợi. Vừa qua, công ty đã xuất 20 tấn CO₂ cho một công ty tại Bắc Giang. Đây là 1 trong 2 sản phẩm phụ của nhà máy, bên cạnh bã dùng trong chăn nuôi. Theo dự tính, thời gian đầu nhà máy hoạt động trở lại, công ty có thể cân đối để tự chi trả lương cho CBCNV. Hiện nay, công ty rất cần sự hỗ trợ của cổ đông, đối tác. Trong thời gian tới, khi nhà máy chạy lại ổn định, ngân hàng sẽ có sự hỗ trợ.

Ông Khương Lê Thành, Phó tổng giám đốc Công ty CP Lọc hóa dầu Bình Sơn (BSR) chia sẻ: Với tư cách là cổ đông và theo sự chỉ đạo của PVN, BSR đã huy động 100 lượt CBCNV hỗ trợ. Nhà máy NLSH Dung Quất khởi động lại có ý nghĩa quan trọng trong việc triển khai công việc của Nhà máy Lọc dầu Dung Quất. BSR sẽ có kế hoạch cụ thể, những công việc triển khai dài hơi để Nhà máy NLSH Dung Quất vận hành tốt hơn.

Những khó khăn đã tạm thời ở lại phía sau. Nhưng để nhà máy NLSH lớn nhất miền Trung này có thể hoạt động như kỳ vọng thì còn rất nhiều việc phải làm, cần nhiều sự hỗ trợ từ cơ chế, chính sách của Nhà nước cũng như sự tham gia nhiệt tình, hiệu quả của các đối tác.

Hà Anh